(ảnh minh họa: Sưu tầm)
1. Thực trạng tham gia FTA của Việt Nam
Hiệp định thương mại tự do (FTA) là một hiệp ước thương mại giữa hai hoặc nhiều quốc gia. Theo đó, các nước sẽ tiến hành theo lộ trình việc cắt giảm và xóa bỏ hàng rào thuế quan cũng như phi thuế quan nhằm tiến tới việc thành lập một khu vực mậu dịch tự do. Theo thống kê của Tổ chức Thương mại Thế giới có hơn 200 hiệp định thương mại tự do có hiệu lực. Các Hiệp định thương mại tự do có thể được thực hiện giữa hai nước riêng lẻ hoặc có thể đạt được giữa một khối thương mại và một quốc gia như Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Chi Lê hoặc Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc.
Số lượng các hiệp định thương mại tự do đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua. Từ năm 1948 đến 1994, Hiệp ước chung về thuế quan và mậu dịch (GATT), tiền thân của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã nhận được 124 thư thông báo. Kể từ năm 1995 trên 300 hiệp định thương mại đã được ban hành.
Theo Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), số hiệp định thương mại tự do (FTA) ký kết giữa các quốc gia châu Á đã tăng từ 3 hiệp định năm 2000 lên 56 hiệp định vào cuối tháng 8 năm 2009. Mười chín trong tổng số 56 hiệp định thương mại tự do đó được ký giữa 16 nền kinh tế châu Á, một xu hướng có thể giúp cho khu vực này trở thành khối mậu dịch hùng mạnh.
Việc hình thành các Hiệp định FTA hiện đang là xu thế tất yếu trong quá trình hội nhập, phát triển mà các quốc gia không thể đứng ngoài cuộc. Nhận thức rõ điều này, trong những năm qua Việt Nam rất tích cực tham gia đàm phán, ký kết các Hiệp FTA song phương và đa phương. Đến nay, Việt Nam đã chính thức tham gia, ký kết thực hiện. Tính đến tháng 9/2020, Việt Nam đã có 13 FTA có hiệu lực và hiện đang đàm phán 03 FTA. Trong số 13 FTA đã có hiệu lực và đang triển khai, Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là FTA thế hệ mới đầu tiên mà Việt Nam tham gia, tiếp theo đó là Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA).
| CÁC HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO (FTA) VIỆT NAM
ĐÃ THAM GIA |
| STT |
Tên viết tắt |
Tên đầy đủ |
Năm có hiệu lực |
| 1 |
AFTA |
Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN |
1993 |
| 2 |
ACFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc |
2003 |
| 3 |
AKFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Hàn Quốc |
2007 |
| 4 |
AJCEP |
Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện ASEAN - Nhật Bản |
2008 |
| 5 |
VJEPA |
Hiệp định Đối tác Kinh tế Việt Nam-Nhật Bản |
2009 |
| 6 |
AIFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Ấn Độ |
2010 |
| 7 |
AANZFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN -Australia-New Zealand |
2010 |
| 8 |
VCFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Chi Lê |
2014 |
| 9 |
VKFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Hàn Quốc |
2015 |
| 10 |
VN-EAEU FTA |
Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á Âu |
2016 |
| 11 |
CPTPP |
Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương |
2018 |
| 12 |
AHKFTA |
Hiệp định Thương mại tự do ASEAN và Hồng Kông (Trung Quốc) |
2019 |
| 13 |
EVFTA |
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu |
2020 |
| 14 |
VN-EFTA FTA |
Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Khối EFTA |
Đang đàm phán |
| 15 |
RCEP |
Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực |
| 16 |
VIFTA |
Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Isarel |
|
* Các FTA đã tham gia của Việt Nam bao gồm:
- Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA) là một FTA đa phương giữa các nước trong khối ASEAN. AFTA được ký năm 1992 tại Singapore. Ban đầu có 6 nước là Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan (gọi chung là ASEAN-6). Các nước Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam (gọi chung là CLMV) tham gia AFTA khi được kết nạp vào ASEAN.
- Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA): ASEAN và Trung Quốc ký Hiệp định khung về Hợp tác kinh tế toàn diện tháng 11/2002. Hai bên tiếp tục đàm phán và ký kết các Hiệp định về Thương mại Hàng hóa (có hiệu lực từ tháng 7/2005), Hiệp định về Đầu tư (có hiệu lực từ tháng 02/2010). Tháng 11/2015, ASEAN và Trung Quốc ký Nghị định thư sửa đổi Hiệp định khung và các Hiệp định liên quan, trong đó có nhiều nội dung cam kết mới về hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. Nghị định này có hiệu lực từ tháng 5/2016.
- Hiệp đinh Thương mại Tự do ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA): ASEAN và Hàn Quốc ký kết Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện năm 2005. Trên cơ sở Hiệp định khung, hai bên tiếp tục ký kết 04 Hiệp định khác về Thương mại Hàng hóa (có hiệu lực từ tháng 6/2007), Hiệp định về Thương mại Dịch vụ có hiệu lực từ tháng 5/2009, Hiệp định về Đầu tư có hiệu lực từ tháng 6/2009) nhằm hình thành Khu vực thương mại tự do ASEAN - Hàn Quốc.
- Hiệp định Đối tác kinh tế toàn iện ASEAN - Nhật Bản (AJCEP): ký ngày 03/4/2008, có hiệu lực từ ngày 15/8/2008. Tính đến ngày 01/4/2015, Nhật Bản đã xóa bỏ thuế quan đối với 923 dòng các sản phẩm nông nghiệp từ Việt Nam. Đến năm 2019, sẽ có thêm 338 dòng thuế nông nghiệp khác sẽ được xóa bỏ thuế. Đến c
